METODA WYSTUKIWANIA SYLAB DR KRZYSZTOFA SZAMBURSKIEO

Zdając sobie sprawę zarówno z ograniczeń metod rytmizacji, takich jak: realizacja mówienia w takt, skandowanie i monotoniczny charakter mowy, jak i ich zalet (szybkie pozbycie się objawów jąkania), Szamburski opracował metodę wystukiwania sylab przy zachowaniu cech prozodycznych wypowiedzi.

Metoda złożona jest z kilku etapów:

1. etap wstępny, który ma na celu nauczenie pacjenta podziału wyrazów na sylaby; czas ten powinien być jak najkrótszy ze względu na zagrożenie utrwalenia ewentualnego skandowania, co może być naturalną konsekwencją głośnego dzielenia na sylaby. Jeżeli jest to możliwe, tzn. pacjent ma opanowaną tę umiejętność, powinno się pomijać ten etap; 
2. mówienie płynne z wystukiwaniem sylab całą dłonią z kontrolującym udziałem terapeuty;
3. mówienie płynne z wystukiwaniem sylab palcem ręki wiodącej; 
4. stopniowe ukrywanie wystukiwania sylab przed otoczeniem w różnych sytuacjach, np. szkolnych, takich jak: odpowiadanie w pozycji siedzącej, stojącej czy odpowiadanie przy tablicy, w sposób nierzucający się w oczy; dla większości osób jest to bardzo ważna kwestia; 
5. faza wprowadzania wystukiwania sylab w różnych sytuacjach życiowych.

Wystukiwanie sylab złożone jest z trzech faz ruchu dłonią (wdech, start, kontynuacja). Ich kolejność jest niezmienna. W ten sposób większa jest świadomość tego, w jaki sposób gospodarować oddechem. Podczas wystukiwania sylab mówienie ulega automatycznemu zwolnieniu, które uzależnione jest od amplitudy wystukiwania dłonią o obraną powierzchnię.

Faza I: Wdech

Fot1

Wykonywany jest wdech wraz z jednoczesnym uniesieniem dłoni, tak by widoczna była wewnętrzna jej część, obracając ją o 90 stopni w płaszczyźnie pionowej zgodnie z ruchami wskazówek zegara.

Faza II: Start

Fot2

Wykonywany jest wymiatający ruch kciukiem przy jednoczesnej realizacji pierwszej sylaby wyrazu, który będzie wypowiadany.

Faza III: Kontynuacja

Fot. 3. Wystukiwanie sylab – faza kontynuacji (reka3.jpg)

Ruchami dłoni w górę i w dół wystukiwane są sylaby poszczególnych wyrazów frazy.

Podstawowe ćwiczenia z użyciem METODY WYSTUKIWANIA SYLAB

Miękka realizacja samogłosek i sylab:

• na jednym wydechu postaraj się wypowiedzieć następujące samogłoski: [a o e i u y];
• na jednym wydechu postaraj się wypowiedzieć następujące sylaby otwarte: [cha cho che chi chu chy], [ma mo me mi mu my]; do samogłosek dołączaj również inne głoski (n, f, w, k, g, t, d, l, p, b, s, z, c, dz, sz, ż, cz, dż, r); 
• na jednym wydechu postaraj się wypowiedzieć samogłoski w sąsiedztwie innych głosek [acha, ocho, eche, ichi, uchu, ychy]; łącz te samogłoski również z innymi głoskami (n, m, p, b, t, d, k, g, f, w, l, r, s, z, c, dz, sz,, ż, cz, dż);  
• na jednym wydechu postaraj się wypowiedzieć następujące zestawienia sylabowe: [ma-na mo-no me-ne mi-ni, mu-nu ,my-ny]; samogłoski łącz również z innymi głoskami (p-b, k-g, f-w, t-d, s-z, c-dz, l-r, sz-ż, cz-dż);

Często tego rodzaju ćwiczenia zaczyna się w połączeniu ze spółgłoską [ch], która ze względu na specyfikę realizacji ułatwia miękki start wypowiedzi. Przeciąganie realizowanych samogłosek ma na celu spowolnienie mówienia.

Kontynuacją powyższych ćwiczeń jest wypowiadanie ciągów słownych z zakresu:

•  pór roku, 
•  dni tygodnia (po czwartku –wdech), 
•  miesięcy (po maju i po wrześniu –wdech), 

Kolejnym proponowanym ćwiczeniem wykorzystywanym podczas zajęć jest zapamiętanie i wyklaskanie przez dzieci w sposób ciągły i rytmiczny prezentowanego rytmu, np.pa | pa-pa| pa-pa-pa.

Do ćwiczeń można wykorzystać również czytanie z zastosowaniem metody wystukiwania sylab. Dziecko czyta samodzielnie lub powtarza fragmenty czytane przez rodzica.